1
COVID 19 LE KA NGAIHSUTNA
 Rev. Dr. J.M. Ngul Khan Pau

1. Leitung galpi nihna (World War II) tawh a kibangin leitung bup a buaisak hih pulnatna ahi hi. Gam khangto penpente le a niam mahmahte zong a kibangin kithuak ciat hi. A hau penpen le a zawng penpente zong hih natna in khen nei lo hi. I thuak ciat ahih hangin gam le kumpi ukzia tawh kisai-in kikhah kolzaw le a kikhakcip kibang khin lo hi. Ka zakna khatah Lamka lamte bang zingtung nai 3:00 pawlin mehteh mehgah zuak le lei dingin tho khin uh hi. Ciamnuihna in, “Corona virus thawhma in tho peuh leng lauh ding om kei,” a ci zong om hih tuak hi. Natna in zong ihmut hun nei dingin kingaihsun hi leh kilawm hi. Tua bangin natna ihmu bek hi loin bei hun ding i ngahlah peuhmah hi.

2. Gilkial luat manin a si a om mah bangin lungkham manin a si zong om hi. Thomas Schaefer German Finance Ministerpa zong hih pulnatna hong bei zawh ciangin German gam le European Union sung sum haksatna hong om ding mu kholh ahih manin amah le amah meileng (train) kigawi lumsak hi. Tua mah bangin lungkhamna hangin amah le amah kithat tampi hong om hi. Ko omna Guwahati khuapi ah, pasal khat ama innluahna sungah a sisa in kimu hi. Natna nei a si hi loin gilkial lua-a si hi, ci-in kigen hi. Hotel ansaite khempeuh hong kikhak leh annkhing kipaihna-a nek ding a zong uite nangawn zong gilkialin zawmcip uh hi.

3. Hih natna hangin a si mite mulkimhuai mahmah hi. Bang hang hiam cih leh hih natna ngah cih a kitheih-a kipanin a sih dong innkuanpihte’n kem kha nawn loin a sih dong a kem doctor le nurse-te bek muh in nei uh a, a sih ciangin zong kuamah in vui thei loin zato (medical) lamte’n vui uh hi. Sihna tuak ciatciat dingin hih natna tawh sihna tuakte lungzuang khuangai lua ding cih kithei hi. Cancer natna khawng i lauh mahmah hangin a natna kilawh theih hi lo ahih manin a sih dong innkuanpihte’n kem thei, hanmual dongah kha thei uh hi.

4. Hih natna hong kipat zawh innkuan sung kilemna, kizopna, ki-itna hong om mah bangin leitung bup ah pa tampite innah hong om uh ciangin a zi le tate buaisakin khut kha cih hong tam mahmah hi. France gamah papi tampite’n zu dawnin inn a om zi le tate adingin lauhna le lungkhamna tun uh hi. COVID 19 panin natna ngahte kep nading zato inn a kibawl uh mah bangin papi zi le tate buaisakte kep nading inn zong buaipih in kigen hi. South Africa ah lockdown om zawh ni 10 sungin innkuan buai 90,000 om kici hi. Dr. Khaizakham in, “Inn (building) lam ding i hahkat mahmah uh a, a sung om i tate i lam kei uh hi,” a ci hong phawksak hi.

5. Hih natna tawh kisai kamsanna (prophesy) a ngah le dam nading a pulak Mikang kamsangte’ cih bangin a piang vet lo natna hi-in kiciamteh hi. “Paisan Pawi (Passover) ciangin bei ding hi,” “Ni hong sa mahmah ding a, hih natna lungno khempeuh kangtum ding hi,” “Nang COVID 19 kong that zo hi, America gam nusia ta in,” cih bang thungahna tawh pulakna hong tam mahmah hi. Kamsang khatpa bangin, “Hih natna ka lau kei hi, kei Jesu in hong tuam zo hi. A natte lawng leng zong kei bangmah hong cih zo lo ding hi. Kei sungah vangliatna om a, amaute lawng leng dam ding hi,” ci hi. Hihte maan kei a ci ihi kei a, amau gen bangin hong piang lo ahihna pulak ihi zaw hi.

6. Pasian nasemte zong tuhun sungin ki-apna, Pasian buanna le naihna-in i neih ding kisam mahmah kasa hi. Khasung nuntakna taktak pen i innsunga i ompih innkuanpihte’n hong muh ding ahi hi. Pulpit khamiitna (pulpit spirituality) tawh a nungta, mite’ muhna bekah khasung nungta ihih khak ding hong dahhuai mahmah ding hi. Tua ciangin i program neih khempeuh kikhek lamdang a, a tamzaw zang thei lo dingin i om uh hi. Hih banga hunzat nadingte kiphiat a hong om ciangin ka ngaihsutna ah Topa it takpi ka hiam ahih kei leh ama nasep itzaw cih hong om hi. “Ama nasepna ah nuamsa semsem ing,” cih la i sak ciangin Topa’ tawh kikholhna nuam i neihna panin hong kipan ahih ding deihhuai hi. Cialpi, camp le khanlawhna vaite nop i sak mahmah bangin mimalin Pasian tawh kikholh nuam i sak mahmah ding thupi hi.

7. Hih pulnatna hangin leitung bup hong kikhumcipna hangin i gamsung luituite hong siangtuam mahmah a,  i dik huihte zong hong siang a, gamsa le vasate zong mun hong ngah tuam uh hi. Aksi a mu ngei lo khuapite’n aksi tang mu thei uh a, gamsate zong khuapi kim le kiang khawngah hong gamta thei uh hi. Ka apartment uh tawh kinai mahmah ah Dighalipukhri (tuicinna bual) kilometer khat a lian khat om a, hih kikhakcip sungin vatawt nam kimu ngei lo 300 khawngin hih bualtui hong zuan uh hi. 1950 lai khawngin hih vatawtte gamtatna ahih hangin leitung khantohna hangin vasate mun kipia nawn lo hi. London khuapi ah sakhi a honin lut in innkiim le kiang khawng ah gamta i muh ciangin lungnophuai kasa hi. Gamsate, vasate tawh a nungta khawm dingin Topa’n hong bawl ihi uh a, tuate kemcing dingin zong vaipuakna i nei hi.

8. Hih kikhumcip hun metbawlin zat theih hi. Pilgrim’s Progress (Khristian Vangam Paina) John Bunyan in kum 12 sung Bedford prison (thong) sungah a kikhum hun sunga a gelh hi. Mangmuhna laibu (Revelation) nungzui John in Patmos tuikulh ah amah bekin a om sungin a gelh hi. Kumpi David zong kumpi Saul khut panin a suahtak nadingin Adullam Cave kici ah a om sungin Late 34, 57 le 142 na gelh hi. Tuiphum John zong gamdai ah a hun tamzaw na om a, “Pasian’ aw” zakna-in na nei hi. William Shakespeare zong England gamah 1606 kiim pawlin pulnatna omna hangin amah innsungah kikhumcip a, tua hun sungin tangthu minthang Macbeth, Anthony and Cleopatra, le King Lear na gelh hi. South Africa ki-ukzia hong kikhek nadingin Nelson Mandela kum 27 sung Robben Island thong sungah na om hi. 2010 October kha in ama omna room ka va en uh hi. Tua room neukha sung panin ama tunga khut khialte le gimna piate khempeuh maisak sa -in hong paikhia hi. Quarantine (kikhumcip) tawh kisai Lai Siangtho sungah na om kawikawi hi (Paikhiatna 12:22; Siampi 13:1-5; Isaiah 26:20; Luke 17:12).

9. Corona virus hong tunma le hong tunzawh i leitung kibang nawn lo ding hi. Sum le pai zeekzia le khol ding kisapzia zong hong phawksak ka sa hi. Inn lianpipi i lakte a lei zo dingin Topa tung mahah i nget tangtang kei leh inn nei zo nawn lo i om khak ding lauhhuai hi. Mite pen kum 1 kum 2 zong lockdown leh sum le pai tawh buai lo ding a om hangin gamhau pen a nasemte zong kha khat, kha nih nasep khawl leng tampi a buai ding kisuakpah hi. India mite sumkhol sumzeek siama kigen hi. Bank ah sum tampipi a neih uh hangin a hau lo bangin om thei uh hi. Mi kimkhat a neih nai loh uh zong kisialhpih om uh hi. US gammi a tamzawte’n khol sangin neih nai loh zat (credit) uang mahmah ahih manin company buai, cinatna tawh buai cih bang om leh credit pia zo nawn lo hong tam mahmah ding hi. Deih le kisap khensiam thei leng pilna nei kihi ding hi.

10. Kikhop theih lai-in kihawm kha lo, kikhop theih nawn loh ciangin kikhop ding
awlmawh bilbel cih bang om thei hi. Dr. Khaizakham in, “Kikhop theih hun hong tun ciangin hoih takin ka kikhawm tading hi, na cih leh hih quarantine meetpih na hi ding hi,” ci hi. Kikhop theih kik ciangin i kikhop tuan kei leh bangmah meetpih lo kihi ding hi. Hih natna hangin misi New York ah hong kiam deuh cih hong kipulak tawh kituakin governor Andrew Cuomo in, “A nambat hong kiam deuh pen eite nasepna hang hi. Pasian in hong sepsakna hang hi lo hi. Upna hang zong hi tuan lo hi,” ci hi. Mihingte’n i hih theih bangbang i sep laitakin Pasian in hong huh hong seppih kei leh a mawkna hi. Pasian huh ding kisam loin kingaihsutna pen kiamsukna lampi zotna hi.
Topa hong lam tohtoh mi hi dingin thupha hong pia hen, ama khut kham ngei lo hi. (Late 127:1, Isaiah 40:28)

Post a Comment

  1. Thupi lau, Sia pa Pasian in lha pilna ong pia semsem hen.

    ReplyDelete

Ngaihsutna hoih thei penpen tawh a nuai ah Comment na pia zel in maw Sanggam. Laigelh mite thapia in, mi a tampipi te muh theih dingin na Share kawikawi in. Lungdam.

 
Top