0
KOI MAN ZAW - CHRISTMAS MAW X-MAS ???

Mi pawl khat ten X-Mas cih pen man lo a, Khristian vai lo hi a ci tam mahmah hi. Tua ahih leh X-mas man lo a, Christmas man zaw maw?

"X" laimal pen Greek laimal panin a kila khia hi a, X pen "Chi" a cihna tom (common abbreviation) "Χριστός" panin a kila ahi hi. Hih Greek laimal "X" pen mikang pau-in Christ a cihna ahi hi. "Mas" cih kammal leuleu pen Latin pau-in a kila khia mangpau kammal lui "Mass" (pawi) a cihna hi a, Spanish in "mass" pen pawi lian leh pawi thupi (carnival festival) a cihna ahi hi. Tua ahih manin X-Mas i ci zongin Greek leh Mangpau/Spanish a zang khawm ihi veve a, khialhna ding zong om tuan lo hi.

Pawl khat leuleu in Xmas cih limlim zat ding a zadah ten bel Xmas pen biakna leh gamvai kikhen ding a deihpawl (secularist) ten Christ cih kammal a lak khiat nuam manun Christ tangin X zangin Xmas hong cih uh hi cih ngaihsutna na nei pong uh hi. A man takin cileng Xmas cih kammal a kizatna pen kum zalom 16 hun lai pek na hi ta hi.

I gensa mah bangin Greek laimal-ah "X" pen "Chi" ahih kei leh "Χριστός" cihna hi a, Greek ten Χριστός pen “Christ” ahih kei leh "Christos" cihna in na zang uh a, 1500s hun lai pek panin Christ cihna in na kizang ta hi. Greek ten Christian a cih ciangun "Xpian" ahih kei leh "Xtian" ci-in na zangin na gelh uh hi.

Mikang ten "Xmas" a zatna uh na sawt mahmah ta, Bernard Ward in "History of St. Edmund's college, Old Hall" kici a gelh (1755 kum a kikhen khia) ah zong na zang hi. Bernard Ward sangin a kizang masa zaw pen 1551 kum-a kizang "X'temmas" leh 1100 in Ango-Saxonte khangtangthu (Anglo-Saxon Chronicle) ah zong "Xp̄es mæsse" ci-in na kizang ta hi. George Woodward in 1753 kumin a laikhakna zong "Xmas" na zang hi. Lord Byron in 1811 in na zang a, Samuel Coleridge in 1801 in na zang a, Lewis Carroll in 1864 in na zang hi. United States ah Royal Standard English Dictionary 5th Edition kum 1800 a kikhen sungah zong Xmas na kizang a, Xmas pen "Explanations of Common Abbreviations, or Contraction of Words" sungah na tuang a, Christmas a cihna hi na ci hi. Oliver Wendell Holmes, Jr. in 1923 in Xmas na zang hi. Tua ahih manin English a zang gam ten kum zalom 19 panin Xmas nak zat mahmah cih kitel hi. Kum zalom 19 a kipanin Canada gamah Xmas pen ''Quotations with the word'' kici sungah kizang a, tua loin  Australia leh Caribbean gamte (Spanish, English, French, Dutch, French Creole, English Creole, Caribbean Hindustan pau a zang gamte) ah na kizang hi. Tua loin Merriam-Webster's Dictionary of English Usage in bel Xmas za nuam pha lote lakah Xmas pen advertisements, headlines leh banners cihte ah kizang hi ci hi.

X-MAS ZAT DING A PHAL LO OM HIAM?

Om lua hi. United Kingdom ah Church of Englandte Bishop of Blackburn lui Alan Chesters in a siampite (clergy) kiangah Xmas na zat loh ding uh hi ci-in thu na pia hi. United States ah 1977 in New Hampshire Governor Meldrim Thomson in thupulak khiatna (press release) suaksak a, tua-ah Xmas pen Pasian um lote leh lawki mi ten (pagans) a zat uh ahih manin Xmas cih zang kei un la, Christmas mah, X tang dingin Christ na zang un ci-in a deihna thu journalist-te kiangah na zasak hi.

Xmas i ci zongin Christmas i ci zongin a gennop a kibang veve ahi hi. Ahih hangin Xmas ahih kei leh Christmas cih pen Greek, Latin, mikang pau a kizatsak lanlan na hi zaw bek hi. I Zokam ah zong Jesuh' Suahni ahih kei leh Lungdam Bawl ahih kei leh Lungdam Pawi cih kammah kinei buang ahih manin i Zokam mah zang tangtang leng ngaihpen a, khumzaw diakse bang hi. Xmas/Christmas pen Jesuh hong suahni (a ni lian a kitel zawh loh hangin) phawkna leh lungdamna tawh i muakna ahih manin a Lungdam Pawi i cih sangin hoh Jesuh Suahni ahih kei leh Lungdam Bawl mah ci leng a ngaih zaw tam bang cih huai hi. A pawi pen a thupi zaw hilo in eite gum ding leh hon dinga hong pai i Topa Jesuh' suahni genna in zang zaw leng bang a ci tam?

Source : Wikipedia/Blog Dictionary.com/Ligonier Ministries

Thang Khan Lian

Post a Comment

Ngaihsutna hoih thei penpen tawh a nuai ah Comment na pia zel in maw Sanggam. Laigelh mite thapia in, mi a tampipi te muh theih dingin na Share kawikawi in. Lungdam.

 
Top