0
Zomi Ngaihteng,

Zomite' sung-ah atumdang tuihual khat hongluang-a, tua tungtawn-in akilawm-a muhding saanding leh lungkimpihna leh awina (appreciation) piakding tampitak om-in ka-sehhi.

Sanggamnu Piang Ngaih Don vaai-ah naakpi-a pahtaak-huai Singapore Zomi Upate' mapanna-a kipan, Yangon pan-in Zomi Upate' vaaihawmna nuai-ah lungtuak-a mapanna cihte genlohtheihloh ahihi.

Zomite ataangpi-in khatveivei angtanpihhuai mapanna leh angtanpihhuai khollo mapanna nihte kikhentel thei hetlo, honkhat-pen kigengen taleh bil-a keenko kikheen mahbang-a abit bikbek om-hi.

Hihbang I-suut tangtang ciang-in hukbit bang-a abingcip mite paampaihna leh mawhsakna-tawh akisuut hilo-in, akilawm om-a, akisam om-a, kisam khollo leh kilawm khollo om cihthu teitel-a, akilawmte leh akisamte bek-ah kitaaklah-a mapan theih nading, mapang theilo I-hihlehzong amapangte I-pahtawi theikei zong-in langbawl-a siatgen guapguap lohding deihna ahihi.

Akilawm leh akisam thulehla-ah amapangte nasep-hoih aseem hi-a, akisam khollopi-a akilawmlo mapanna, politics leh minam kalsuanzia akalh kampau gamtat anei mite minam' ading siatna lianpi ahihi.

Kawlgam Politics leh Zomite
______________________

Hih hunlehmual-ah "Zomi" I-cihpen Zomite bekmah ahuam ahihi. Kawlgam politics tualpi-ah neulaai-ah kilawh daan-in tualpi-sung tuak taktaklo, bawhlung sukha vetlo-a anawl-ah a reserve ciangkhawng-ah ki-om liimliam tasaam-a, tua-tawh khamuang lua-in vaan leh lei ngilh liang-in I-pau auau uhhi.

21st Panglong Conference or Peace Conference lammat paklehang, ZCD Pupi Chin Sian Thang' lungtang pan-a hong kilongkhia ahihna ciang-tawh ngam cihtak-in angam-bang ki-om liang-a, ahizong-in anung-ah tua Conference-ah Zomite' ading akician ukna neihkhum-theih leitang lamsang daaicip-hi.

Athu-in, ZCD Pupipa' ziak-in hih Conference muakna neihding akilawm mahmah khat ahihi. Tua kawm-in ngaihsut leh kidop mahmahding khat om-hi. Hih Conference-ah Federal Kiukna leh Eileh-ei Kiukna (Self-determination) bek I-muakding hong hiphot-a, bangteng-in suulzuihding cih ei' theihphaat hilo-hi.

Federal Kiukna leh Eileh-ei KiuknaI-muakding eima' mawhpuak hi-a, tua nangawn-ah Zomite' ading Self-determination lampi-pen ataktak-in "Zomi cihteh Chin cihna" ahih laaiteng-in Laite bekmah hong madawk lelding muhsa ahihi, ahang-pen amau' ate-mah abul lam-ah omlel uh-a, "Mihai"-peuh I-cih zaanzaan saam hang-in Gamukte-in mihai nana-ci khollo uh-a, amau-tawh kalkim-in suankhawm toto zawsop lelmawk-hi.

Ngia-in leenggah abat zawhloh man-in, "duh mahmah keng, athuuk veva pi-khawng" acih taangthu bang-in, tua munneite-khawng hai-muh giap, awlmawhlo bang-a I-pau buakbuak hunsung-in eipen kibangbang-in amau akalsuan-uh nana zom toto-uh ahihman-in politics-ah tu kum 1 sung bekbek kikhaihna lianpi piang khinhi.

Gentehna-in, Henry Van Thio-in Gamukpawl-ah Vice President hongngah man-in "naak thupiit hiaukei, mihai...." I-cih lanlan saam hang-in Kawlgammi lak-ah hitaleh, namdang lak-ah hitaleh, Chin State sung-a minamkee tuamtuam lak-ah hitaleh Laimite' confidence leh morality mahmah kidang sakzo lelmawk-hi.

Thupi leh thupilo cihlam sang-in Lian Hmung Sakhong bangpen Kilemna Puakluut Kipawlna-ah madawk khawng-a hong omteh amipihte' ading-a angtanhuai leh khamuanhuai masuan khat anei suak-a, Kawlgam politics-ah "mihai" I-cih kawmkawm-in masuan tampitak apang khinzo, atun khinzo nana-hi gige lel-hi.

Hih mite-pen Zomi cih kammal anaak muhdah mahmahte hi uh-a, Zomi ulian-daan te-tawh kimuleh "Zomi" cih aniallo bang-in a-om uhpen I-milian neihte'n a-up hawihawi saam-uh hang-in Van Thio bang-in "Zomi cihbang om ngeikei" aci ahihi. Hih mite-tawh I-kalsuanna (minam vaai-ah) naakpi-a et-huai ahihi.

Panglong Conference-pen muak mahding hihang, tua kawm-in minam minpua political party makaaite-in naakpi-a hong khingkhai ding-a taang ka' lungdeihpen ahihleh "Federal and Self-determination: Zomi Self-determination, Zomi State or at least Zomi Self-Administered Zone" ahihi. Chin State honghuam uhleh lawhsam ngeingeiding muhsa ahihi.

Khatveivei bangmahlopi khawng-tawh kipahtawi phangphang, kitaaklah kankan, kiphasak luakluak theizeel hang-a, ahizong-in minam kalsuanna tuanglam tung-ah akician kalsuanna omlo-in, abelhtaak kibuk nading mun omlo-hi. Buiipi leikeii inzong khua-ngai paunaak mahbang-in pilvaang hun mahmah tading-hi.

Minam leh Kawlgam
________________

Sanggamnu Piang Ngaih Don tungtaang-ah Singapore Zomi Upate' mapanna-pen hawmthawh omlo-in thupi mahmah-hi. Tua hunsung-in sanggamnu' ading siatvatna lawmhsum zonna-ah Kawlte-mah hong makaai-a akibawl-pen Zomi khenkhat-in Singapore Zomite mawhsak uhhi.

Theihding naakpi-a akilawm khat-pen, Zomi khat Singapore-ah bawlsiatna-tawh asih man-in Zomite-in, "Ko' a hi" ci-a atuamneih sang-in "Gam khat leh gam khat kaalthu" hongsuak ahihman-in Zomi khat' tuahsiatna-ah Kawlgam min-tawh maa hong kilaak-pen minam hongki tawisaang sak nana-hi gige zawsop-hi.

Eiteng-bek kihih luungluung lehang Kawlgam tanzil-ah bangmah-a hong kisimlo minam, hongki phawk khalo minam cihna kilangh hizaw-a, hithei-ngial hileh Kawlgammite kipawlna lianpente-bang mapang-in luang hongphaampih ziahziahleh "Zomi-pen Kawlgam-ah hongki thusim minam" ahihlam kilangh seemseem dinghi.

Ngaihsutna khuakte taat-hiam siam-in, mimal ki-elna, mimal kipum huatna ciangciang-tawh kampau-a I-mapan pahpah ziak bekbekmah-in minam kalsuanna apiicing thei mahmahlo ahihlam thei-a kipuahphat hun mahmah ta-hi. Zomi minpua makaai thupi mahmah khenkhat bangpen akuul khollo teng-ah hi-luungluung leltak-in, akuulte-ah amau idea apia masa ahihkei naakleh awlmawhlo beklo-in langbawl suk-ek pahpahliang hihang.

Zaan nitaak-a Kawlgammite kimuhkhopna-ah "Victoria Premier sapding leh saplohding" thu gentehna-in ensuk paklehang, sapding hoih asa tamzaw ahihlam ka-telcian mahmah-a, ahizong-in lawmte khat-in alunghihmawhna suut tangtang ahihman-in ka-panpih lel-hi. Tamzaw' thukimna-tawh thu kikhentat ahihman-in ka-nih tuak-uh'n "ei' deihna hong kizuuilo" ci-tuan lo-in masuan kizomto thei-hi.

Zomi taangpi lak-ah idea or opinion nih/thum a-om naakleh ami-mahmah ki-langbawl sukgiap, thusung khat-pen amimal maaitang kituah-a kimuhpih ngeiloh nangawn pum muhdah-khol, cihbang-in siatna lamsang ki-batlaak den-a, tua-in minam kalsuanna hitaleh biakna kipawlna kalsuanna hitaleh susia den-hi.

"Kipuahpha ni-e" ci peuhmah lo-in, "ahici ding-a Pasian' sehsa hilel ni-e" kici laailaai-hi. Ei' uut bangbang-a I-omna, I-gamtatna khempeuh Pasian ki-ngawh mawkmawk niloh-hi. Hunkhat laai-in Satan lungkham-in kuun ngeungau ci-in ciamnuihsiamte'n gen-hi. "Banghang-a lungkham na-hihiam?" ci-in akidot ciang-in Satan-in, "Mihingte-in amau' sep asia khempeuh kei hongngawh uh-a,"' cisak se-hi.

Tu-in Zomite' vaai-ah Pasian-pen khasia-in lukuun ngeungau-a, "Topa-aw, Na' lungkhamna bangthu-hiam?" ci-in kava-dot ciang-in, 

"Zomite-in amau lungsim apuahphat noplohna leh khantoh nading thumaan lampi ateel noplohna uh-tawh amauteng kitoksuk kitokto-a atuantualna-uh Keima' deihna ci-in hongngawn talawmlawm uh-a, mi-khawng khemkhem uh-in sum-khawng ngahleh Keima' piak cici laai-uh,

- Amihing-in kumsuk-in huhding cilenglah Second Coming hipah ding-a, leitung-ahlah Athum veina Paisuk nading (Third Coming) genkhol hetlo ka-hih ciang-a, 

- Zomite' hangbek-tawh Keima' Ni (The Day of the LORD) Ka-tunsak vatdinglah lemsa zolo ing-a, tua hiveh-aw, " ci-in hongdawng-hi.

Pilvaang-in thu khingkhai kisin ciat-in, akilawm leh akisamte khentel siam-in, akisamlo-a mipi' maai-a kidawkna lunggulh heehawnate khiam-in, thumaanthutak leh itna bulphuh-a mapan theihding haanciam lehang!

Zomi Pasian' Thupha!
Zokhai

***********************************************                                  
T. Zokhai          ITNA-IN GUABANG HINNA-HI        60 Narr-Maen Drive                                                         
Croydon Hills VIC 3136         
Melbourne, AU                   
Tel: +61 39723 0460                                   
Mob: +61 420 800 560                          
***********************************************

Post a Comment

Ngaihsutna hoih thei penpen tawh a nuai ah Comment na pia zel in maw Sanggam. Laigelh mite thapia in, mi a tampipi te muh theih dingin na Share kawikawi in. Lungdam.

 
Top