0
Politics in its layer
______________________________
(Kiukna-in ama' dal sung-ah)

Zomi kiukna-tawh kisai thuluan (theory)-pen Zomi hunlehmual (context) liinlian-tawh aphuangkhia ngam-pen Zomi sung-ah om naailo-a, kahong phuankhiat sunsun 'Like' leh 'reasonable Comment' pia ngam-zong tawm mahmah laai-hi. ZPL pawlmi 4800 sung-ah mi 20 kiim khawngbek lungluut taktak-bek cihpen ZPL' millip 0.004% kiim bek-in minam vaai awlmawh cihna ataangpi kilangh-hi.

Zomi milip omna kiukna dal-pen dal-nih pha-a, dal masa-pen "Zomi • Tedim, Tonzaang, Lamka ~~~~" ahihi. Zomi dal tungnung-pen Dr Vumson, Pu T Gougin te' perspective hi-a, zaii cihtak-in zaii-hi. 

First and Fundamental Layer
_____________________________

Amasa leh Apoimawh Dal-pen Zomi sangsuul zuihna-ah "mihing-sisan bulphuhna" hi-a, mahsahlah leh Vaaite' brainwashed na-hihkei naakleh fundamental truth ahihman-in saanlah nading omlo-hi. Mipil paunaak-ah "sisan-in tuisik sang-in sahzaw" ci-a, tua tungtawn-a thuluan ding-in, "sisan-in zaii leh toii-tawh kipaaikaan khalo" cihding ahihi.

Hih Zomi sehna hih dal-ah sisan bulphuh ahihman-in aktui hileh atuiciik (yolk) hi-a, Zomi laaigil, anuntaakna lungtang kici dinghi. Ahihna takpen ahihna-tawh saanna leh pomna ahihi. Athu-in luahna leitang masa Tedim Tonzaang cbt I-cih hang-in leitang bih-a sehna hilo-in sisan bih-a pulaakna ahihman-in tua sisannei mite koikoi-ah omtaleh Zomi cihlam bulphuh-hi.

Second and Colonial Layer
____________________________

Hih dal-pen leitang bih-a ukna gamlei alianzaw ding-a keekna hi-a, sisan-mihing bulphuh lo-in mun/ leitang bih-a veengte' tung-ah ukkhum nading mangmatna leh ngiimna ahihi. Hih sung-ah sisan-mihing akibulphuhloh mahbang-in Zo, Chin, Zhou, Cho, Zou .... bangbang kici taleh Zo people (Zo Mi) kipulphuh zaw-a, Zomi leh Zo Mi nangawn uutuut hisak lel-hi. Hih Colonial Layer-in aktuiciik ahi Zomi sang-in adal tungnungpen ahi ahawng ngiimna masa-sak uhhi. 

Aktui Theory
_____________

Nuntaakna adian-in anungta vasa khat akipat nading-in vasa-nuu' suul-ah atuiciik acidam nading thumsa ahihi. Tua tuiciik cidam-in hongkhang toto ding-a, huih-tawh kimu theiding dinmun atunteh vasa-nuu' sung pan-in hong pusuak dinghi.

Huih-tawh kimuh ma-in tuiciik-bek dinmun hi-a, hawng neilo-hi. Huihdo zoding dinmun hongtun takciang-in "ama' hawng-ding zontawm kuullo-in huoh-tawh kimuh phetleh tuiciik puathamteng automatic-in khauh-in, meel kidang pah-a, ahawng hong piangtawm ziau"-hi.

Atung-a dal nihte lak-a nihna Colonial Layer enpak lehang: tuiciik kician meello, vasa-nuu' sung-ah tuiciik omlo pipi-a atui hawng-ding kiginkholhna, atuiciik pian ma-a ahawng dingtawh buai kholhna hi-a, practical hetlo-hi. Lpd- British te atuiciik ngaat mahmah, huih-tawh kimu ding-a huntung ahihman-in gamkeek ziahziah-a lawhcing mahmah-hi.

Zomite atuiciik mahmah acidam masak kuul-hi. Atuiciik cidam peuhleh huihmu dingzah-a I-khantawh kizuui-in akip, abit Hawng-in automatic-a hong dawntuah lianding ahihi. Atuiciik-pen Zomi hi-a, ahawng-pen gamlei keekna ahihi. Zomi-pen Zomi bekmah ahihi.

 I' hawng-ding khawngpeuh buaipihpih lehang huih I-mu ngeikei ding-a, akno luak khitciang-a ahawngteng dawi kheem nading-a baangsak-ah naangkual-tawh khil-a akikhai liapluapte-tawh kibang khading hihang.

Tuiciik omlo
Hawng-tawh buailo

Tuiciik khanglian
Hawng-in dawntuahlian

Zomi Pasian' thupha!

Zokhai

Post a Comment

Ngaihsutna hoih thei penpen tawh a nuai ah Comment na pia zel in maw Sanggam. Laigelh mite thapia in, mi a tampipi te muh theih dingin na Share kawikawi in. Lungdam.

 
Top